Türk Romanında Yıkıcı ve Bölücü Faaliyetlerin Temsili: Küçük Ağa ve Pervaneler Örneği

Özet

toplumunu hedef alan yıkıcı ve bölücü faaliyetler farklı edebî temsiller üzerinden incelenmiştir. Çalışmada Küçük Ağa romanı çeteler/eşkıyalar ve gizli cemiyetler ekseninde değerlendirilmiş, Millî Mücadele döneminde Anadolu’da yaşanan toplumsal çözülme ve bölünmelerin kurgu dünyasındaki yeri ortaya konulmuştur. Roman, düzenli ordular arasında geçen bir savaş anlatısından çok, cephe gerisinde farklı aktörlerin dâhil olduğu mücadelenin resmini çizmektedir. Bu nedenle söz konusu aktörlerin kurgusal zemine nasıl işlendiği ele alınmış; böylece romanının sadece tarihsel bir anlatı değil, edebî bir tanık olarak var olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Pervaneler romanında ise yabancı okullar, bu okulların hamisi olan cemiyetler ve cemiyetler adına faaliyetleri yürüten bireyler irdelenmiştir. Söz konusu mefhumlar ekseninde eğitim vasıtasıyla Türk gençlerindeki kültürel kimlik aşınmasına dikkat çekilmiş, millî değerlere aykırı düşüncelerin ve Amerika hayranlığının bu aktörler aracılığıyla genç zihinlere nasıl dayatıldığı analiz edilmiştir. İki eser, kendi bağlamları içerisinde ayrı ayrı ele alınmış, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerin sadece savaş yahut siyasi araçlarla yürütülmediği; eğitim, basın, cemiyetler ve azınlıklar ile de olabileceği ortaya konulmuştur. Çalışmada edebiyat aracılığı ile tarihsel dönemlerin arka planındaki zihinsel ve kültürel kuşatma süreçlerinin okuyucu tarafından anlaşılması hedeflenmiştir. Romanlar, tematik çözümlemeye tabi tutulmuş, karakter çözümlemeleri, mekân kullanımı, olayların kurgulanışı dikkate alınarak çok yönlü bir değerlendirme gerçekleştirilmiştir.