Türk Düşüncesinde Ahlak ve Ahlak Felsefesi Çalışmaları: Hilmi Ziya Ülken Örneği

Özet

İnsanların hangi neden veya nedenlerle olursa olsun bir arada yaşamalarının zorunlu olduğu kabul edilmektedir. Bu zorunluluğun neticesinde ise pek çok soru ve sorun ortaya çıkmıştır. İşte bu soru ve sorunlarla uğraşan en önemli felsefi disiplinler arasında ahlak felsefesi gelmektedir. Ahlak kavramını felsefi açıdan inceleyen ahlak felsefesi ile ilgili olarak düşünce tarihinin her aşamasında farklı fikirler ortaya atılmıştır. Felsefenin özellikle pratik boyutu ile ilgilenen ahlak felsefesi, günlük hayattaki sorunlarla alakalıdır. Ahlak felsefesi günlük hayattan kaynaklandığı için de direkt olarak onunla ilgilidir. Günlük hayatta aklını kullanan ve bazı sıkıntılı durumlarla karşılaşan herkes bu soru ve sorunlarla bir şekilde muhatap olmak zorundadır. Bu düşünceye göre her insan toplum içinde hayatını düzenlemek ister. Buna göre diğer insanlarla etkileşimde bulunur ve bu etkileşim sonucunda eylemler gerçekleştirir. İnsanlar, hayatta karşılaştıkları zorluklar karşısında farklı tutumlar gösterirler. Örneğin onları kabullenebilirler veya düzeltmek için uğraşabilirler. İşte insanların bu tutumları, onların ahlak felsefesi ile ilgili teorilerini belirler. Cumhuriyet dönemi düşünürleri de doğal olarak ahlak ve ahlak felsefesi ile ilgilenmek durumunda kalmışlardır. Burada Hilmi Ziya Ülken’in adı ön plana çıkar. Hilmi Ziya Ülken, tutkusu felsefe olan, Cumhuriyet tarihimizin fikir ve düşünce hayatının elli yılını neredeyse tek başına doldurmuş bir düşünürümüzdür. Onun geliştirmiş olduğu Aşk Ahlakı, bir bireyin gerek kendi hayatında gerekse toplum hayatında izlemesi gereken aşamaları önerdiği bir öğreti olmuştur.