Türkiye’de Öjenizm ve Halk Sağlığı: Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Toplumsal Dönüşüm
Keywords:
Public Health, Health Reforms, Racial Hygiene, EugenicsAbstract
The first years of the Republic were a period in which Türkiye experienced radical transformations in social, economic and cultural fields. At the center of this transformation was the goal of building a modern society and a healthy generation. Social health reforms, which began to be discussed with the proclamation of the Republic, have become an integral part of state policies. These reforms, which were made to improve public health, reflected an understanding that aimed not only at individual health but also at national development. In this context, with the influence of the modernization policies of the period, the idea of eugenics (racial health) also found a place in Türkiye. Although eugenics is defined as a branch of science that aims to create healthier generations by improving the genetic and biological characteristics of individuals, its application areas and methods have been the subject of debate throughout history. Within the framework of the modernization moves of the Republic, inspired by eugenic studies in the West, studies on public information, health education and generational health were carried out. Public health reforms, in particular, have been a means through which eugenic thought was reflected in national health policies. In this process, the establishment of sanitary organizations and public awareness campaigns came to the fore. Influenced by the eugenic movements that developed in England, Germany and America, the ideal of raising healthy generations found wide repercussions in Türkiye. However, considering the problematic history and ethical dimensions of the concept of eugenics in the West, the social effects of these practices require a critical examination. Public health reforms in the early years of the Republic provide an important historical context for understanding how Türkiye used public health as a nation-building tool during its modernization process. In this context, it has been tried to determine how and for what purposes the concept of eugenics was applied in Türkiye.
References
Arşiv Belgeleri
BCA: Kurum:30-18-1-2 Yer Bilgisi: 90-33-18.
BCA: Kurum:30-18-1-2 Yer Bilgisi: 90-34-18
BCA: Kurum:30-18-1-2 Yer Bilgisi: 97-116-8
Resmî Belgeler
Resmî Gazete, 16 Temmuz 1938.
Resmî Gazete, 4 Temmuz 1938.
Resmî Gazete, 6 Mayıs 1930.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, 07 Şubat 1980.
Süreli Yayınlar
Akşam, 02 Temmuz 1938.
Akşam, 08 Mayıs 1933.
Akşam, 19 Ekim 1938.
Akşam, 19 Mayıs 1934.
Bozkurt, Haziran 1939.
Cumhuriyet, 1 Kasım 1935.
Cumhuriyet, 19 Ekim 1938.
Cumhuriyet, 21 Nisan 1938.
Cumhuriyet, 27 Ağustos 1937.
Cumhuriyet, 30 Haziran 1938.
Cumhuriyet, 5 İkinci Teşrin 1937.
Haber, 29 Ekim 1938.
Hakimiyet-i Milliye, 07 Ekim 1933.
Hakimiyet-i Milliyet, 18 Kasım 1934.
Kurun, 01 Ocak 1938.
Kurun, 03 Temmuz 1938.
Kurun, 10 Ekim 1935.
Millet İlim-Fikir-Sanat Mecmuası, 1(2), Haziran 1942.
Millet İlim-Fikir-Sanat Mecmuası, 1(4), Ağustos 1942.
Son Posta, 18 Ekim 1938.
Tanrıdağ, 1(8) Haziran 1942.
Uyanış, 10 Ocak 1929.
Vakit, 07 Nisan 1934.
Vakit, 08 Mayıs 1933.
Vakit, 20 Mayıs 1934.
Telif ve Tetkik Eserler
AKKOYUN, Turan, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Bekârlık Vergisi Teşebbüsleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi 15, sy. 1 (Haziran 2000): 183-98.
ALEMDAROĞLU, Ayça, Öjeni Düşüncesi Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, Cilt 4, Ed. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil, İstanbul: İletişim Yayınları, 2008.
AYTEMUR SAĞIROĞLU, Nuran, “Öjeni ve Sağlam Bedenlilik”, FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 30 (Aralık 2020): 115-33.
AYVAZ, Zühre, “Erken Cumhuriyet Türkiye’sinde Uygulanan Öjenik Politikaların Spora Yansıması: Beden Terbiyesi Kanunu Üzerine Bir İnceleme”, Journal of Sport Sciences Research 7/1 (Haziran 2022), 174-196.
FINDIK, Bengücan, “Öjeni Kavramına Genel Bir Bakış”, Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 22, 15–20. 2022.
GÜL, Muhittin, “Atatürk Dönemi Sağlık Politikası.”, Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 5.1 (1988): 249-258 s.250, 253
KASAPOĞLU, Aytül, “Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Dönüşümü”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Sayı 19(2). 2016.
ÖZALTAY, Bülent, “Hakan Ertin, Sağlam ve Gürbüz Bir Nesil Yaratmak Türk Tıbbında Irk Hıfzıssıhhası Meselesi”, Toplumsal Tarih, Sayı: 171.
ÖZTÜRK, Hülya VE DEMİRSOY, Nilüfer, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ulusallaşma Çabaları ve Sağlık Alanında Yapılan Ulusallaşma Çalışmalarının Değerlendirilmesi”, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 27(1):11-24, 2019.
RASİMOĞLU, Ceren ve GÜLSER, İlikan, “İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Türkiye’de Nüfus ve Halk Sağlığı Tartışmalarının Değerlendirilmesi”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 4, sy. 3 (Aralık 2014): 16-21.
RASİMOĞLU, İlikan ve GÜLSER, Ceren, “Erken Cumhuriyet Döneminde Sağlıklı Bireyin İnşası: Pronatalist Politikalar, Çocuk Sağlığı ve Verem”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 39, sy. 2 (Aralık 2019): 329-57.
TOMBAK, Fatma, “İsmet İnönü Dönemi (1939-1950) Türkiye’de Sosyal Darwinizm ve Öjenik Politika ve Uygulamaların Değerlendirilmesi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 13(3), 1753-1786. 2024.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Ahmet Coşkun Tekin
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.